Trường La San Bá Ninh 60 Năm

Năm 2014, trường La San Bá ninh kỷ niệm 60 năm ngày thành lập (1954 - 2014).
Nhân dịp này, tập thể thầy trò trường La San Bá Ninh đã xuất bản Tập Đặc San kỷ niệm 60 năm thành lập trường.
Mời quý vị đọc bài viết của Sư huynh Vân Hà - trích từ Tập Đặc San này - viết về trường La San Bá Ninh

Con số 60 ghi kè kè tên trường La San Bá Ninh làm tôi nhớ đến lời ca vang vọng đâu đây: “..Anh ơi có bao nhiêu? 60 năm cuộc đời..

... Khi xa anh rồi em biết yêu thương ai..”

- đúng vậy, còn biết yêu thương ai hỡi anh LaSan

Bá Ninh !!!

La San Bá Ninh

chưa tròn 21 (1954 – 1975) đã ra đi, nhưng mãi mãi yên nghỉ trong tim giới trẻ La San Nha Trang. Mười chín năm đã cho vào đời biết bao thế hệ. Đã 39 năm (1975  2014) trường La San Bá Ninh tắt tiếng, dân Nha Trang thế hệ trên 50 tuổi mới biết thế nào là học sinh trường La San Bá Ninh, thế hệ này nay đã là ông nội ông ngoại, tuổi đời đã vươn qua bên kia đồi cuộc đời. Tuổi thích họp mặt bạn bè để tán chuyện xưa, và trao nhau ly bia tìm lại những kỷ niệm thời trai trẻ.

Bãi biển nắng chứa chan nguồn vui đùa.. Nha trang ơi! Có nhớ La San Bá Ninh chăng? Trên bãi cát mịn, ấm và sóng biển lớp lớp trào lên vuốt ve.. nổi bọt trắng xóa.. Vịnh biển trước trường La San Bá Ninh là nơi nô đùa thích thú của tuổi trẻ Bá Ninh, khi nghỉ học cũng như khi trốn học... Thế thì Nha trang là chi? có ý nghĩa gì? Trên Web có ghi:

“Đầu thế kỷ XIX, thành phố Nha Trang ngày nay còn là một bãi biển hoang sơ với một làng chài vài mươi nóc nhà tranh ở xóm Cồn dọc theo cửa sông Cái. Chỉ có duy nhất một ngôi nhà xây 2 tầng lầu mầu trắng là nhà làm việc của Bác sĩ Alexandre Yersin (lầu ông Năm). Người đến đây bằng đường biển sẽ thấy ngôi nhà trắng trước tiên, Nha Trang chính là "nhà trắng" được gọi chệch đi”. [http://www.nhatrang.org.vn/nt/lich-sunha-trang.html]

“Còn Theo nhiều nhà nghiên cứu, tên Nha Trang bắt nguồn từ tiếng Chăm. Đó là Ea Tran hay Yjatran. Ea hay Yja là sông. Tran là lau lách (sông Lau). Gọi như vậy là vì xưa kia, lau lách mọc đầy hai bên bờ sông Cái đổ ra cửa biển Cù Huân (Nha Trang ngày nay). Lâu dần nó được gọi chệch thành Nha Trang. Tên sông sau thành tên đất, rồi được dùng cho cả vịnh biển ôm ấp và làm đẹp cho vùng đất.”

Năm 2014, kỷ niệm 60 năm thành lập trường La San Bá Ninh, tôi tới tìm lại anh La San Bá Ninh nhưng chẳng thấy! Từ biển nhìn vào quán hàng, bàn ghế, một tụ điểm giải khát vui chơi.. phía sau ẩn hiện tầng nhà, thấy hết sức không quen!. Mặt cửa số 26 đường Duy Tân hoàn toàn thay đổi dáng vẻ, mất hẳn bộ mặt thông thoáng, thinh lặng xưa. Men theo đường Nguyễn Tri Phương bóng mát, hàng cây keo chạy dọc theo tường của mặt tiền trường La San Bá Ninh cũng không còn, nhìn trộm vào khoảng không gian quá quen nhưng thấy ngỡ ngàng… Thế rồi một thoáng buồn, một nỗi nhớ dâng trào. Buồn vì tìm đâu Thầy xưa bạn cũ?! Tìm đâu áo đen cổ trắng (các Frères).., tụi nhóc nô đùa chơi bóng rổ cũng không thấy… Đúng rồi, vĩnh biệt mái trường xưa!

Nói về Dòng La San, các sư huynh trường Kitô (Les Frères des écoles chrétiennes hoặc The Brothers of the Christian Schools) đã xây dựng được theo thời gian, 6 nhà La San rải rác tại Nha Trang:

Trên ngọn đồi ven biển, gần Hòn Chồng là một khung cảnh thần tiên, dân Nha trang vẫn gọi là “Đồi La San”, từ trên đồi này có thể chiêm ngưỡng những hòn đảo như Hòn Chồng, Hòn Đỏ, Hòn Tre và vùng vịnh tuyệt đẹp của thành phố Nhatrang.. Đồi La San thành lập ngày 22-03-1933 là một trung tâm huấn luyện đào tạo các thế hệ sư huynh La San, và bên cạnh đó có trường tiểu học La San Vĩnh Phước, trường miễn phí khai giảng niên học đầu tiên ngày 07-09-1952. Năm 1972 trường La San Bình Lợi, thành lập ngày 16-09-1957 tại Qui Nhơn, đã đóng cửa trả đất lại cho giáo phận và chuyển về đồi La San Nha trang. Đây là trường trung học cấp III với ngồi nhà xây bên trái đường lên dốc, vừa qua cổng tiến lên đồi La San.

Tại thành phố Nha Trang có trường tiểu học Giuse Nghĩa Thục mở cửa ngày 01-09-1956 đón giới trẻ nghèo thuộc khu vực Xóm Mới và trường trung học La San Bá Ninh mở vào ngày 01-09-1954, bắt đầu là một trường dạy theo chương trình Pháp; bên cạnh là trung học nội trú La San Chư Prong, dành cho giới trẻ dân tộc thiểu số, hoàn toàn miễn phí mở cửa ngày 01-01-1972.

Tất cả các trường La San tại Nhatrang cũng như trên toàn quốc đều đóng cửa vào năm 1975.

* * *

Trường LA SAN BÁ NINH có 2 cổng chính, một mở ra phía biển trên đường Duy Tân và một mở ra đường Nguyễn Tri Phương nhìn qua trường Tây (Collège français de Nha Trang). Trường LA SAN BÁ NINH, khởi đầu có tên Institution Bénilde, là một trường dạy theo chương trình Pháp. Tên Bénilde là tên một Frère; Thánh sư huynh Bénilde, sinh ngày 14-6-1805 tại Thuret (Pháp) và mất ngày 13-8-1862 tại Saugues (Pháp). Đức Giáo Hoàng Phaolô VI tôn vinh ngài lên bậc Hiển Thánh ngày 29-10-1967.

Ngày 01/09/1954 Institution Bénilde (tên La San Bá Ninh chính thức dùng từ 1958) khai giảng niên khóa đầu tiên, chương trình Pháp với sĩ số học sinh là 85 em được chia thành 3 lớp: lớp dự bị 6è, lớp 6è và lớp 5è.

Niên khóa 1956-1957, trường mở lớp đệ thất với pháp văn làm ngoại ngữ, sĩ số xin vào học đệ thất lên đến hơn 50 em; đồng thời chương trình Pháp vẫn tiếp tục.

Niên khóa 1957-1958, trường mở thêm lớp đệ lục. Vào thời này ngôi nhà trệt được xây dựng chạy dài nối tiếp nhà vệ sinh ra đường Duy Tân, là khối lớp đệ thất sau này.

Năm 1958, tên trường đổi là: Trung Học La San Bá Ninh; Frère Gonzague phiên âm tên Bénilde thành Bá Ninh. Theo Frère Gonzague thì Bénilde có 2 vần, vần Bê=Bá, từ ngữ này trích từ tên một loại cây thân mộc, cây bá (cây trắc) đây là loại có thân gỗ quý, vân đẹp và bền chắc…, vần nilde=Ninh do phát âm.

Sĩ số học sinh của toàn trường năm nay lên đến 246 em được chia ra thành 5 lớp và một khóa đặc biệt để chuẩn bị thi bằng Brevet (tương đương bằng tốt nghiệp trung học đệ nhất cấp, cuối lớp Troisième Pháp, cuối lớp đệ tứ hay lớp 9 hiện nay), thành phần sỹ số: 2 lớp đệ thất (lớp 6), 100 hs; 1 lớp đệ lục (lớp 7), 60 hs; 1 lớp đệ ngũ (lớp 8), 60 hs; 1 lớp đệ tứ (lớp 9), 14 hs; 1 lớp troisième (chương trình Pháp), 12 hs.

Niên khóa 1959-1960

Trường La San Bá Ninh mở ba lớp đệ thất và ban giám hiệu quyết định mở thêm lớp đệ tam (lớp 10), lớp đầu tiên của Đệ Nhị cấp (cấp III). Sĩ số học sinh của Bá Ninh vượt quá con số 400. Từ niên khóa này trường mời 2 giáo sư không là tu sĩ La San, vào cộng tác với các sư huynh trong việc giảng dạy.

Niên học 1962-63

Năm nay, nhà trường mở thêm một lớp đệ thất (lớp thứ tư) với Anh văn là sinh ngữ chính và một lớp đệ ngũ (lớp thứ hai). Sĩ số học sinh vào ngày tựu trường là 630 em.

Niên học 1966-67

Trường La San Bá Ninh có tất cả là 18 lớp, tổng sỹ số là 1.170 học sinh.

Vào cuối tháng tám, nhà trường khởi công xây dựng một dãy nhà 2 tầng, song song với đường Duy Tân, đối diện với biển, mỗi tầng gồm 3 phòng học với kích thước 8m x 8m, mỗi bên có hành lang rộng 2m.

Niên khóa 1966-1967 bắt đầu dạy Thái cực Đạo bên cạnh đó ban nhạc của trường, ban nhạc Blue Sea ra mắt năm này và đến năm 1970 các phong trào võ thuật như Nhu Đạo, và Vovinam.. cũng được đưa vào học đường. Thể thao bóng rổ luôn là môn giải trí thích thú nhất của tuổi trẻ La San Bá Ninh cùng với bãi biển bên kia đường Duy Tân.

Từ niên học 1969-1970, trường La San Bá Ninh khởi sắc nhốn nhao với sự xuất hiện của 2 cô giáo là cô Minh Thu và cô Cảnh Tịnh, đây là 2 bông hồng quý hiếm giữa những cây xanh chỉ có lá mà chẳng có hoa. Buổi chào cờ đầu năm, đầu tuần và những lần kế tiếp các học sinh trường phần đồng nhìn về phía 2 cô giáo này. Hai cô giáo luôn mặc áo dài truyền thống, cả 2 cô giáo đều được toàn trường kính trọng và yêu thương.

Các vị hiệu trưởng của trường

• 1954-1955: Frère Henri Nguyễn ngọc Trân
• 1955-1958: Frère Roger Trần đình Vĩnh
• 1958-1964: Frère Raymond Đặng văn Hinh
• 1964-1970: Frère Casimir Phan văn Chức
• 1970-1973: Frère Từ Thiện Lê thành Tốt
• 1973-1975: Frère Thierry Nguyễn văn Tín

* * *

Trích sách Giảng Viên (1 trong 45 cuốn Thánh Kinh Cựu Ước) chương 3 câu 1-3, để gẫm sự đời:

“Ở dưới bầu trời này, mọi sự đều có lúc, mọi việc đều có thời: một thời để chào đời, một thời để lìa thế; một thời để trồng cây, một thời để nhổ cây; một thời để giết chết, một thời để chữa lành; một thời để phá đổ, một thời để xây dựng;”

Vân Hà FSC