Vị Sáng Lập Trường Taberd

Giai đoạn củng cố và phát triển 1890 - 1950

GIAI ĐOẠN CỦNG CỐ VÀ PHÁT TRIỂN (1890 – 1950)

HAI TRƯỜNG LA SAN TABERD VÀ PUGINIER

Vị Sáng Lập Trường Taberd[1]

Ngày 19 tháng 11 năm 1894, để ghi nhớ công ơn người đã sáng lập và vừa là hiệu trưởng đầu tiên của trường Taberd, các cựu học sinh đã dựng lên bức tượng bán thân bằng đồng của Linh mục de Kerlan, bên dưới có tấm bảng ghi như sau:

A la Mémoire du R.P. de Kerlan[2]
Ses élèves reconnaissants

Khi đang giữ chức chánh xứ của giáo xứ Sài Gòn, Linh mục Henri Marie Thérèse Alexandre Juhel des Isles de Kerlan thường thấy đau lòng vì gặp phải một số bé trai lang thang trên đường phố và mang trong người hai dòng máu Việt Pháp. Chúng là những đứa trẻ lạc loài, bên lề xã hội và cha thấy cần phải nghĩ  ra cách tập hợp chúng lại, dạy dỗ giáo dục chúng.

Đây quả là một ý tưởng xứng tầm với lòng quảng đại của cha. Giờ chỉ còn vấn đề địa điểm cần tìm cho ra. Cha chọn ngay khu nhà[3] mà xưa kia các thống đốc đã sử dụng. Nó ở chính nơi mà Taberd tọa lạc ngày nay, phía cạnh đường Paul Blanchy (đường Hai bà Trưng hiện giờ, 2013).

Ngôi nhà có gác này xưa đã từng được dùng làm nơi trú chân cho các đô đốc-thống đốc, nay trở thành nhà xứ của cha. Phòng tiếp khách rộng lớn trở thành ngôi nhà nguyện, nhà ăn thành phòng áo lễ và là. nơi bảo quản các vật dụng cần cho việc tiến hành thánh lễ. Còn các ngôi nhà phụ khác chung quanh như nhà bếp, nhà kho, nơi trú ngụ của lính thủy phải canh gác  vv...được sử dụng làm nơi tụ tập và dạy dỗ các trẻ lai lang thang bụi đời (1874).

Với hai mươi ngàn quan Pháp mà gia đình cha từ thành phố Angers gởi sang, cha bắt tay vào việc sửa sang lại các phòng ốc và tổ chức sao cho thành một ngôi trường nội trú nho nhỏ với danh xưng là trường Taberd để ghi nhớ vị giám mục thông thái đã từng là Đại diện tông tòa của địa phận Tây Đàng Trong từ năm 1830 đến năm 1840.

Sau khi cha Kerlan qua đời (1877), trường Taberd thuộc quyền sở hữu của Nhà Chung và các cha thừa sai từ từ biến ngôi trường tạm bợ này thành một ngôi trường thực thụ và khang trang hơn.

Linh mục Mossard được chỉ định làm hiệu trưởng của trường ngày 15 tháng hai năm 1887. Ngài bắt đầu xây dựng cánh phải của ngôi trường (từ ngoài đường[4]  nhìn vào) vì cơ sở của linh mục Kerlan ngày càng phát triển và các học sinh người Việt cũng được nhận vào học nhất là sau khi trường Adran[5] do các sư huynh La San điều khiển bị đóng cửa.

Hai tượng bán thân tại trường La San Taberd để tưởng nhớ
linh mục Kerlan và Sư huynh Ivarch Louis có thay đổi vị trí theo thời gian

Trường Taberd mặt phía Bưu Điện

Trường Taberd mặt phía Sở giáo dục

---

[1] SH. Gustave Đức trích dịch từ B.E.C. số tháng 5/1908, các trang 148-152

[2] “Để ghi nhớ linh mục đáng kính de Kerlan, các học sinh rất biết ơn của ngài.”

[3] Thật ra đây là một công đôi chuyện: Nhà thờ Sài Gòn (tại đường Nguyễn Huệ bây giờ) đã mục nát, cần xây mới để tránh tai nạn. Cha tìm chỗ thuận lợi để tạm dời về …Các đô đốc có chỗ ở mới tiện nghi và sang trọng hơn. Ngôi nhà với phòng khánh tiết có thời đón tiếp phái bộ Nam triều từ Huế vào ở và cũng là nơi diễn ra các bên Việt Pháp ký kết các hòa ước …!

[4] Đường Taberd – nay là đường Nguyễn Du

[5] Cuối tháng 12 năm 1883